Tahran’da bir hukuk mahkemesi, ABD hükümetini ve çeşitli yetkililerini, 2017’de DEAŞ tarafından gerçekleştirilen terör saldırılarından sorumlu tutarak toplam 313 milyon dolar tazminat ödemeye zorladı. Karar, saldırılarda hayatını kaybedenlerin yakınlarının açtığı dava sonucunda verildi.
Dava Detayları ve Suçlamalar
Mizan Haber Ajansı’na göre, Tahran Hukuk Mahkemesi’nin 55. Şubesi’nde görülen davada şu taraflar sanık olarak yer aldı:
-
ABD Hükümeti
-
Eski Başkanlar Barack Obama ve George W. Bush
-
CIA (Merkezi İstihbarat Teşkilatı)
-
CENTCOM (Merkez Kuvvetler Komutanlığı)
-
Eski CENTCOM Komutanı Tommy Franks
-
Hazine Bakanlığı
-
Lockheed Martin
-
American Airlines Group
Mahkeme, bu kurum ve kişileri “DEAŞ dahil terör örgütlerinin kuruluşunda ve yönetiminde kilit rol oynamakla” suçladı. Suçlamalar, Amerikan yetkililerinin açıklamaları, medya yayınları ve kitaplar gibi kaynaklara dayandırıldı.
Tazminat Dağılımı
Mahkeme, mağdur ailelerine ödenecek tazminatı şu şekilde dağıttı:
|
Türü |
Tutar (Dolar) |
|---|---|
|
Maddi Zarar |
9.950.000 |
|
Manevi Tazminat |
104.000.000 |
|
Cezai Yaptırım |
199.000.000 |
|
Toplam |
312.950.000 |
Bu karar, ABD’nin İran’a karşı benzer davalarda verdiği kararlara misilleme olarak nitelendirildi.
2017 Saldırılarının Detayları
Olay, 7 Haziran 2017’de İran Parlamentosu ve Devrim Rehberi Ayetullah Humeyni’nin türbesine düzenlenen eş zamanlı silahlı ve bombalı saldırılarda meydana geldi. Saldırılarda 18 kişi hayatını kaybetti, 50’den fazla kişi yaralandı. DEAŞ, saldırıyı üstlenerek İran’ı hedef alan nadir eylemlerinden birini gerçekleştirmişti. Bu saldırı, 1979 İslam Devrimi sonrası Tahran’da yaşanan en büyük militan eylemlerinden biri olarak tarihe geçti. İran, saldırganlardan sekizini idam etmişti.
Kararın Uygulanması ve Arka Plan
Mahkeme, ABD’nin terör gruplarına “temel destek sağladığı” iddiasını, CIA’in rolüne dair Amerikan kaynaklarına dayandırdı. Ancak, sanıkların İran kontrolündeki varlıklarının bulunmadığı ve tazminatın nasıl tahsil edileceği belirtilmedi. Bu karar, yıllardır süren İran-ABD hukuki geriliminin bir parçası; ABD mahkemeleri de benzer şekilde İran’ı milyarlarca dolar tazminata mahkum etmişti. Örneğin, 1983 Beyrut ABD Elçiliği bombalaması gibi olaylar için İran varlıkları dondurulmuştu.
Uzmanlar, bu tür karşılıklı kararların iki ülke arasındaki diplomatik gerginliği artırabileceğini, ancak pratikte uygulanmasının zor olduğunu belirtiyor. Karar, uluslararası mahkemelerde de yankı uyandırabilir.
