Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, Batı’nın uyguladığı petrol tavan fiyatına karşı aldığı önlemleri revize eden bir kararname imzaladı. Bu kararla, “dost ülkeler” olarak nitelendirilen Çin, Hindistan gibi müttefikler, Rusya’nın tavan fiyatı kabul eden ülkelere yönelik petrol ve petrol ürünleri tedarik yasağından çıkarıldı. Kararname, bugün itibarıyla yürürlüğe girerek, Rusya’nın enerji ihracat stratejisinde önemli bir esneklik sağladı. Bu adım, özellikle AB’nin 2022’de devreye soktuğu 60 dolar/varil tavan fiyatına karşı Rusya’nın misilleme politikasının bir parçası olarak dikkat çekiyor.
Kararname Detayları: Dost Ülkeler İçin İstisna Getirildi
Putin’in 27 Aralık 2022’de imzaladığı orijinal kararname, Rusya petrolüne tavan fiyat uygulayan ülkelere (G7, AB ve Avustralya başta olmak üzere) ham petrol ve petrol ürünleri satışını yasaklamıştı. Bu yasak, 1 Şubat 2023’ten itibaren 5 ay süreyle uygulanmış ve petrol ürünlerine yönelik bir ayrı yasak da hükümet tarafından belirlenen tarihte yürürlüğe girmişti. Ancak bugünkü değişiklik, Rusya’nın “dost ülkeleri”ni kapsam dışında bırakarak, mevcut tedarik sözleşlerini koruma altına aldı.
Muafiyet Kapsamı: Dost ülkeler (örneğin Çin ve Hindistan), tavan fiyatı kabul eden ülkelere yönelik yasağa tabi tutulmayacak. Bu, Rusya’nın ihracatını bu ülkelere sürdürmesini kolaylaştırıyor.
Yürürlük Tarihi: Kararname, Rusya’nın yasal bilgi sisteminde yayımlanarak bugünden itibaren geçerli hale geldi.
Özel Durumlar: Putin, özel hallerde yasağı kaldırma yetkisine sahip.
Bu revizyon, Nisan 2023’te yapılan benzer bir değişiklikle uyumlu. O dönemde de dost ülkeler için istisnalar getirilmiş, ancak bugünkü kararname mevcut sözleşleri daha net bir şekilde koruma altına alıyor. Uzmanlar, bu hamlenin Rusya’nın petrol gelirlerini maksimize etmek ve Batı yaptırımlarını bypass etmek amacıyla atıldığını belirtiyor.
Arka Plan: Petrol Tavan Fiyatı ve Küresel Etkileri
Avrupa Birliği, Aralık 2022’de Rusya’dan deniz yoluyla taşınan petrole varil başına 60 dolar tavan fiyat uygulamasında anlaşmaya varmıştı. Bu mekanizma, G7 ülkeleri, AB ve Avustralya tarafından koordine edilerek, Rusya’nın Ukrayna savaşı finansmanını sınırlamayı hedefliyordu. Rusya ise buna karşılık satış yasaklarıyla yanıt vermiş, ancak dost ülkelerle ticaretini sürdürmek için esneklik göstermişti.
Başta Çin ve Hindistan olmak üzere birçok ülke, Rus petrolünü almaya devam ediyor. Bu ülkeler, olası Batı yaptırımlarından kaçınmak için Rusya’dan indirim talep ederken, Rusya’nın üretiminde düşüşler yaşandığına dair raporlar var. Uluslararası Enerji Ajansı’na göre, tavan fiyat nedeniyle Rusya’nın petrol üretimi 1.4 milyon varil/gün azalabilir. Yine de Rusya, Asya pazarlarına yönelerek kayıplarını telafi etmeye çalışıyor.
Petrol Piyasasında Olası Yansımalar
Bu kararname, küresel enerji piyasalarını etkileyebilir:
Rusya İçin Avantaj: Dost ülkelerle ticaret artışı, Rusya’nın gelirlerini destekleyecek. 2022 sonunda Rusya’nın deniz yolu petrol ihracatı %14 düşse de, Asya’ya yönelim %71’e ulaşmıştı.
Batı İçin Baskı: Tavan fiyatın etkinliği azalabilir; Ukrayna Devlet Başkanı Zelenskiy, bunu “zayıf bir konum” olarak nitelendirmişti.
Alıcı Ülkeler: Çin ve Hindistan gibi ülkeler, indirimli Rus petrolüyle enerji maliyetlerini düşük tutmaya devam edecek.
Rusya, yaptırımlara karşı vergi indirimleri ve Ural petrol endeksi gibi araçlarla da direnç gösteriyor. Gelecekte benzer revizyonlar, enerji jeopolitiğini daha da şekillendirebilir.
Sizce bu hamle, petrol fiyatlarını nasıl etkiler? Yorumlarınızı paylaşın!
